Các vấn đề của tuổi dậy thì
Ngày nay, dường như trẻ em bắt đầu dậy thì sớm hơn, khoảng từ 10 tuổi trở đi. Tuổi dậy thì của trẻ em hiện nay ảnh hưởng bởi rất nhiều lý do, từ môi trường sống và chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng thay đổi cho đến những thay đổi trong nhận thức của trẻ do được giáo dục từ sớm về giới tính và tuổi dậy thì từ các bậc phụ huynh, trường học. Bên cạnh đó, trẻ em cũng tự tìm hiểu những thông tin về dậy thì, giới tính trên mạng internet, qua sách vở và nhất là từ bạn bè.
Bé gái
Đối với các bé gái, giai đoạn dậy thì thường bắt đầu sớm hơn so với các bé trai. Những thay đổi về thể chất, sinh lý cơ thể, tâm lý sẽ diễn ra rất nhanh trong giai đoạn này.
Bé gái sẽ có những thay đổi về cơ thể rõ rệt trong tuổi dậy thì: cơ thể phát triển nhanh cả về chiều cao và trọng lượng, dần dần mang hình dáng của phụ nữ. Các đặc tính sinh dục phụ bắt đầu xuất hiện: ngực phát triển và lớn dần lên, mọc lông ở vùng nách, vùng mu, vùng bẹn. Cơ quan sinh dục bên ngoài trở nên rõ rệt hơn, môi lớn, môi bé, âm hộ, âm đạo….phát triển nhanh chóng. Hiện tượng tăng tiết mồ hôi, nổi mụn trứng cá cũng xuất hiện.
Chu kỳ kinh nguyệt bắt đầu xảy ra, đây là biểu hiện đặc trưng nhất, đánh dấu sự dậy thì của bé gái. Các bé gái cần được báo trước về điều này vì đối với nhiều bé gái, đó có thể là một cú sốc gây nên sự hoảng sợ. Chu kỳ kinh nguyệt trong những tháng đầu có thể không đều, thường sau 1 - 2 năm sẽ đều đặn hơn. Hãy hướng dẫn cho bé gái cách vệ sinh kinh nguyệt đúng cách như: sử dụng băng vệ sinh, phương pháp vệ sinh đúng cách và sử dụng các sản phẩm vệ sinh kinh nguyệt đúng...
Những thay đổi về tâm lý cũng diễn ra không ngừng trong suốt thời kỳ dậy thì của bé gái. Khi một bé gái bước vào ngưỡng cửa dậy thì, cô bắt đầu cảm thấy ngại ngùng về những thay đổi trong hình dạng cơ thể của mình. Cô cảm thấy tức giận về những hạn chế bắt đầu xuất hiện của bản thân mặc dù cô cũng tự hào rằng mình không còn được đối xử như một đứa trẻ nữa. Bên cạnh đó, những khó chịu, đau đớn trong chu kỳ kinh nguyệt thường khiến các bé gái phàn nàn mỗi tháng, mặc dù cơn đau này là một phần của quá trình kinh nguyệt tự nhiên.
Tuổi dậy thì là một cột mốc vô cùng quan trọng trong cuộc đời của các bé gái, nhưng rất nhiều bậc cha mẹ vẫn thường lo sợ về những trách nhiệm lớn lao hơn khi con gái họ bắt đầu trở thành một người phụ nữ. Hãy đồng hành, chia sẻ, hướng dẫn những kiến thức cần thiết, cùng con gái như một người bạn, một người chị, một người mẹ, đó là những điều người mẹ nên làm.
Bên cạnh đó, hãy cùng con bạn xây dựng một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, thích hợp với các bé gái tuổi dậy thì, đảm bảo đủ dinh dưỡng cho sự phát triển vượt bậc ở giai đoạn này, và cũng cần thiết bổ sung Vitamin B, sắt, canxi… Hướng dẫn và cùng với bé gái thiết lập một chế độ sinh hoạt, tập luyện khỏe mạnh cũng là điều nên làm.
Bé trai
Các bé trai thường dậy thì muộn hơn một chút so với các bé gái. Khoảng 12 tuổi, giọng nói của bé trai bắt đầu thay đổi, phát triển lông trên mặt và thậm chí cả ria mép. Mầu tóc của các bé trai cũng bắt đầu được hình thành ở độ tuổi này.
Các bậc cha mẹ sẽ nhận thấy một vài thay đổi trong hành vi của con trai của họ. Cậu bé trước đây từng sợ bị la mắng hoặc đã từng hờn dỗi sau khi mặc đồ, giờ đã bắt đầu tức giận và nổi loạn. Một số chàng trai thậm chí có thể đập đầu vào tường hoặc ném đồ vật xung quanh nếu mọi thứ không đi theo ý mình. Điều rất quan trọng đối với phụ huynh là phải làm sao để xử lý những biểu hiện quá mức của trẻ, đồng thời vẫn dạy dỗ, hướng dẫn được trẻ trong giai đoạn này. Ngay cả khi cậu bé có thể có những cư xử bất hợp lý, cha mẹ cũng không được đánh đập hoặc có những phản ứng quá mức mà phải chấp nhận nó như là một phần của quá trình phát triển.
Vì nhiều lý do, con trai thường bối rối về tuổi dậy thì hơn so với con gái. Đầu tiên là về những thay đổi mặt ngoại hình, trẻ nam thường thay đổi nhiều hơn với trẻ gái nhưng lại không có sự kiện lớn như kinh nguyệt để đánh dấu rõ ràng sự thay đổi. Các trẻ trai thường không biết giải thích thế nào về "cậu bé" đang lớn dần lên cùng với những sợi lông phát triển "bất thường" đâu đó ở vùng nách, vùng bụng, vùng mu. Những 'giấc mơ ướt" đánh dấu sự lớn lên và trưởng thành cũng khiến các cậu bé lo ngại, không hiểu rằng đó có phải là bình thường hay không. Tâm lý ngại hỏi han, nói chuyện đã khiến các cậu bé trai che giấu, tìm hiểu những thông tin đến một nửa là sai lệch từ bạn bè, các anh lớn hơn và từ trên mạng. Những sai lầm đáng tiếc này có thể trở thành nỗi sợ hãi không cần thiết trong suốt cuộc đời sau này của người đàn ông.
Một nguyên nhân nữa đến từ cha mẹ, bởi đơn giản các bà mẹ thường hay giải thích quá trình dậy thì cho con gái còn các ông bố hiếm khi làm điều tương tự với con trai của họ. Do đó, người cha hãy thể hiện vai trò của mình nhiều hơn, bằng cách giải thích những thay đổi này cho con trai của mình. Nếu cảm thấy vụng về để làm như vậy, người cha có thể đưa cho cậu bé một cuốn sách thực tế để giải thích vấn đề này, hoặc đưa trẻ đến gặp các chuyên gia tư vấn sức khỏe vị thành niên.
Bé trai
Các bé trai thường dậy thì muộn hơn một chút so với các bé gái. Khoảng 12 tuổi, giọng nói của bé trai bắt đầu thay đổi, phát triển lông trên mặt và thậm chí cả ria mép. Mầu tóc của các bé trai cũng bắt đầu được hình thành ở độ tuổi này.
Các bậc cha mẹ sẽ nhận thấy một vài thay đổi trong hành vi của con trai của họ. Cậu bé trước đây từng sợ bị la mắng hoặc đã từng hờn dỗi sau khi mặc đồ, giờ đã bắt đầu tức giận và nổi loạn. Một số chàng trai thậm chí có thể đập đầu vào tường hoặc ném đồ vật xung quanh nếu mọi thứ không đi theo ý mình. Điều rất quan trọng đối với phụ huynh là phải làm sao để xử lý những biểu hiện quá mức của trẻ, đồng thời vẫn dạy dỗ, hướng dẫn được trẻ trong giai đoạn này. Ngay cả khi cậu bé có thể có những cư xử bất hợp lý, cha mẹ cũng không được đánh đập hoặc có những phản ứng quá mức mà phải chấp nhận nó như là một phần của quá trình phát triển.
Vì nhiều lý do, con trai thường bối rối về tuổi dậy thì hơn so với con gái. Đầu tiên là về những thay đổi mặt ngoại hình, trẻ nam thường thay đổi nhiều hơn với trẻ gái nhưng lại không có sự kiện lớn như kinh nguyệt để đánh dấu rõ ràng sự thay đổi. Các trẻ trai thường không biết giải thích thế nào về "cậu bé" đang lớn dần lên cùng với những sợi lông phát triển "bất thường" đâu đó ở vùng nách, vùng bụng, vùng mu. Những 'giấc mơ ướt" đánh dấu sự lớn lên và trưởng thành cũng khiến các cậu bé lo ngại, không hiểu rằng đó có phải là bình thường hay không. Tâm lý ngại hỏi han, nói chuyện đã khiến các cậu bé trai che giấu, tìm hiểu những thông tin đến một nửa là sai lệch từ bạn bè, các anh lớn hơn và từ trên mạng. Những sai lầm đáng tiếc này có thể trở thành nỗi sợ hãi không cần thiết trong suốt cuộc đời sau này của người đàn ông.
Một nguyên nhân nữa đến từ cha mẹ, bởi đơn giản các bà mẹ thường hay giải thích quá trình dậy thì cho con gái còn các ông bố hiếm khi làm điều tương tự với con trai của họ. Do đó, người cha hãy thể hiện vai trò của mình nhiều hơn, bằng cách giải thích những thay đổi này cho con trai của mình. Nếu cảm thấy vụng về để làm như vậy, người cha có thể đưa cho cậu bé một cuốn sách thực tế để giải thích vấn đề này, hoặc đưa trẻ đến gặp các chuyên gia tư vấn sức khỏe vị thành niên.
Cảm giác không được đối xử như một đứa trẻ nhưng cũng đồng thời không được chấp nhận là người lớn có thể dẫn đến một sự thất vọng ở các bé trai khi muốn tìm kiếm giải thoát cho sự tức giận của họ theo những cách bạo lực. Điều cha mẹ cần làm trong giai đoạn này là kiên nhẫn, lắng nghe và cùng với trẻ thảo luận, tìm cách giải quyết các vấn đề từng bước một. Hướng dẫn và cùng với trẻ xây dựng một chế độ tập luyện thể thao lành mạnh trong giai đoạn này có hiệu quả tuyệt vời, vừa giúp trẻ vượt qua những suy nghĩ, hành động bạo lực, vừa giúp trẻ phát triển về thể chất tốt hơn.
Cha mẹ chính là người trợ giúp hiệu quả nhất!
Bước vào tuổi dậy thì là quá trình đối mặt với những thay đổi khó khăn, không dễ giải quyết với trẻ và với cả cha mẹ. Trẻ cần sự trợ giúp rất lớn từ cha mẹ để vượt qua giai đoạn trưởng thành đầy khó khăn này. Để giúp con được hiệu quả, các bậc cha mẹ cần tự tìm hiểu đầy đủ những kiến thức, thông tin về tuổi dậy thì và đặc biệt chú ý tìm hiểu nhiều hơn về chính con của bạn.
Hãy luôn cởi mở, tìm cơ hội thích hợp để nói chuyện với trẻ. Đừng cố gượng ép bắt trẻ phải trao đổi, chia sẻ. Điều nên làm đối với cha mẹ là luôn duy trì được một thái độ tích cực, sẵn sàng trao đổi, luôn làm một người bạn lớn để chia sẻ, động viên và cung cấp cho trẻ những hiểu biết cần thiết trong giai đoạn khó khăn này.